Luân canh là gì?

Luân canh là phương pháp trồng các loại cây khác nhau xen kẽ theo mùa vụ trên cùng một mảnh ruộng. Ví dụ:

• Vụ Đông Xuân trồng lúa,
• Vụ Hè Thu trồng đậu nành,
• Vụ Thu Đông trồng bắp hoặc rau màu

Mục đích chính:
- Giảm áp lực sâu bệnh và cỏ dại
- Cải tạo đất, bổ sung dinh dưỡng tự nhiên
- Tăng thu nhập, giảm rủi ro mùa vụ

Nguồn: https://sfarm.vn/tai-sao-luan-canh-luon-duoc-de-cao-trong-canh-tac-huu-co/

Đa dạng hóa cây trồng là gì?

Là việc trồng nhiều loại cây khác nhau trên cùng một khu vực (có thể trong cùng mùa vụ hoặc luân phiên theo năm), nhằm:

• Tránh phụ thuộc vào 1 loại cây duy nhất
• Tăng hiệu quả sử dụng đất, nước và dinh dưỡng
• Tạo điều kiện phát triển đa dạng hệ sinh thái trong nông nghiệp

Ví dụ:

• Kết hợp lúa – cá – rau
• Vườn trồng cây ăn trái xen hoa màu hoặc cây lấy lá

Lợi ích của luân canh và đa dạng cây trồng

- Giảm sâu bệnh tự nhiên: Côn trùng, nấm bệnh không có “môi trường quen thuộc” để phát triển liên tục
- Giảm phụ thuộc phân hóa học: Một số cây họ đậu còn cố định đạm tự nhiên, tốt cho vụ sau
- Cải tạo kết cấu đất: Trồng cây lấy rễ ăn sâu giúp đất tơi xốp
- Tăng lợi nhuận: Nếu giá cây trồng chính xuống, cây phụ vẫn cho thu nhập
- Phòng chống rủi ro thời tiết, biến đổi khí hậu

Nguồn: https://sfarm.vn/tai-sao-luan-canh-luon-duoc-de-cao-trong-canh-tac-huu-co/

Một số mô hình luân canh hiệu quả ở Việt Nam

Cách thực hiện luân canh hiệu quả

1. Lựa chọn cây trồng phù hợp với đất và khí hậu

• Cây sau không nên cùng họ với cây trước để tránh tích tụ sâu bệnh
• Ưu tiên cây họ đậu (đậu xanh, đậu tương) để cải tạo đất

2. Tính toán lịch thời vụ hợp lý

• Canh thời gian sinh trưởng của từng loại cây để không chồng chéo mùa vụ
• Lập kế hoạch bón phân, làm đất, tưới tiêu cho từng giai đoạn

3. Kết hợp với kỹ thuật khác

• Áp dụng tưới tiết kiệm (ướt – khô), trồng xen cây chắn gió, xua đuổi sâu
• Sử dụng phân hữu cơ hoặc phân xanh sau mỗi vụ để phục hồi đất

Một số lưu ý quan trọng

- Ghi chép mùa vụ, cây trồng, sản lượng và chi phí mỗi vụ
- Tận dụng vụ phụ ngắn ngày để trồng cây cải tạo đất hoặc tăng thu nhập ngắn hạn
- Liên kết tiêu thụ sản phẩm để đa dạng cây không bị tồn đọng

Kết luận

Luân canh và đa dạng cây trồng không chỉ là giải pháp kinh tế thông minh, mà còn là chiến lược canh tác bền vững, thân thiện với môi trường. Bà con nên cân nhắc áp dụng ngay từ vụ tới để giúp đất khỏe – cây khỏe – lợi nhuận ổn định hơn.

 Nguồn tham khảo:

• Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam
• Cục Trồng trọt – Bộ NN&PTNT
• Tài liệu khuyến nông FAO Việt Nam (2022)