ដំណាំមានសាច់ជ្រីវជាព្រមទាំងដើមក្រូច សំបូរ ក្រូចឆ្មារ និងក្រូចឆ្មារចំហើយ ជាដំណាំមានអាយុកាលយូរ មានផ្ទៃស្លឹកដុំៗ និងផ្លែមានទឹកសម្បូរមែនទែន។ ជាពិសេសនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌសំណើមខ្ពស់ មានពន្លឺថ្ងៃតិច សត្វល្អិតនិងជំងឺអាចបង្កើតបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
មានក្រុមបង្កបះពាល់សំខាន់ចម្បង ៣ គឺ៖
-
សត្វល្អិតជីកស្លឹក (សូវែបូអា)
-
សត្វស្លាបទះ (ផ្ទេរជំងឺគ្រីននីង)
-
បាក់តេរី និងផ្សិត – បណ្តាលឲ្យជំងឺស្នាមរលាក ស្នាមខូច ស្នាមអាំង
១. សត្វល្អិតជីកស្លឹក (Phyllocnistis citrella)
រោគសញ្ញា៖
-
ស្លឹកអាសូរត្រូវជីកជាបន្ទាត់រួញៗដូចសញ្ញាគុណ។
-
ស្លឹករមួល រូបរាងខុសប្លែក មិនអាចលូតលាស់បានល្អ។
-
បើសត្វល្អិតច្រើន → ដើមលូតលាស់ស្ទើរមិនបាន → ផលចុះក្រោម។
https://thegioinongnghiep.com/blogs/cam-nang-cay-co-mui/bien-phap-phong-tri-sau-ve-bua-gay-hai-tren-cay-co-mui-cam-quyt-chanh-buoi
វិធានការប្រឆាំង៖
-
កាត់ចេញស្លឹកដែលមានជំងឺ ដើម្បីបញ្ឈប់សត្វល្អិតចេញជាប៉ុង។
-
ដាំរុក្ខជាតិជួយដេញសត្វដូចជា ជីវាំង ស្លឹកជីវាង។
-
ប្រើថ្នាំកម្ចាត់សត្វល្អិត៖ Abamectin, Emamectin benzoate, Spinosad
-
ផ្តោតពេលបាញ់ថ្នាំនៅពេលដើមចេញស្លឹកថ្មី (៥–៧ថ្ងៃបន្ទាប់)។
២. សត្វស្លាបទះ – ផ្ទេរជំងឺគ្រីននីង (Greening)
រោគសញ្ញា៖
-
ស្លឹកតូច មានពណ៌លឿងមិនស្មើគ្នា ខាងស្លាបរមួល។
-
ផ្លែតិច មានទ្រនាប់តូចជាងក្បាល មានរសជាតិជូរចង្អៀត។
-
ជំងឺគ្រីននីងមិនមានថ្នាំព្យាបាល → បើមិនសំអាតទាន់ពេលអាចស្លាប់ដើមបាន។
https://www.toamxanh.com/blogs/news/ray-chong-canh-chau-a?srsltid=AfmBOoove6IfYkTMTbUdyR0F5R14FShY9NWJ31f-OHFmqm9S99yTcdku
វិធានការប្រឆាំង៖
-
ប្រើដើមដែលគ្មានជំងឺ និងមានប្រភពច្បាស់លាស់។
-
កាត់សាឡាំង និងបាញ់ថ្នាំពេលដើមចេញស្លឹកថ្មី។
-
ប្រើថ្នាំ Thiamethoxam, Imidacloprid (ក្រុម pyrethroid)
-
សាកល្បងបន្សំជាមួយផលិតផលជីវៈដូចជា neem oil, garlic oil ដើម្បីបញ្ឈប់ការផលិតភាពធន់ថ្នាំ។
៣. ជំងឺស្នាមរលាក (Xanthomonas), ស្នាមអាំង និងស្នាមខូច
រោគសញ្ញា៖ (ស្នាមរលាក):
-
ស្លឹកនិងផ្លែមានស្នាមមូល ល្មើងក្នុង មានពណ៌លឿងជុំវិញ។
-
បើធ្ងន់ → ស្លឹកធ្លាក់ ផ្លែធ្លាក់ ខួបសាឡាំងងប់។
-
រាលដាលបានយ៉ាងឆាប់បន្ទាប់ពីភ្លៀង ឬបាញ់ទឹកលើស្លឹក។
រោគសញ្ញា (ស្នាមអាំង / ស្នាមខូច):
-
ផ្លែមានស្នាមខ្មៅដុះ ចូលខាងក្នុង → ផ្លែមានស្នាមមិនល្អ។
-
ស្លឹកមានស្នាមឆ្អឹងខាងចំហៀង ចាប់ផ្តើមរលាយចូលក្នុង។
-
សាឡាំងវ័យក្មេងងាប់ ដើមជ្រុះ។
វិធានការប្រឆាំង៖
-
មិនបាញ់ទឹកលើស្លឹកពេលល្ងាច។
-
កាត់សាឡាំង ចម្អិនស្មៅ និងស្លឹកដែលធ្លាក់។
-
ប្រើថ្នាំសម្លាប់ផ្សិត៖ Copper hydroxide, Mancozeb, Azoxystrobin, Trifloxystrobin
-
លុយប្ដូរជាមួយផលិតផលជីវៈដែលមាន Bacillus subtilis។
បច្ចេកទេសថែទាំដើម្បីកាត់បន្ថយសត្វល្អិតនិងជំងឺ
-
បង្កើតស្លឹករុំស្អាត មិនដាំជាប់ពេក។
-
រៀបចំរបៀបផ្គត់ផ្គង់ទឹកព្រឹក មិនបាញ់ល្ងាច។
-
ផ្តោតផ្តល់ជាតិបំប៉នពិសេស Kali និង Canxi → ផ្លែរឹង។
-
កាត់សាឡាំងជាប្រចាំ ដកចេញផ្លែនិងសាឡាំងដែលមានជំងឺ។
-
លុយប្ដូរថ្នាំ មិនប្រើថ្នាំតែសំណុំមួយពេលយូរ។
សន្និដ្ឋាន
ដើមក្រូច សំបូរ ជាដំណាំវែងអាយុ តែងតែប្រឈមមុខនឹងជំងឺនិងសត្វល្អិត។ ដើម្បីរក្សាសុខភាពដើមឈើ និងទទួលបានផលបរិច្ឆេទខ្ពស់ អ្នកគួរតែស្គាល់រោគសញ្ញា និងអនុវត្តវិធានការត្រឹមត្រូវ។
-
ត្រួតពិនិត្យសួនរៀងរាល់សប្ដាហ៍
-
ប្រើដើមស្អាត និងថែទាំត្រឹមត្រូវ
-
បន្សំថ្នាំគីមីជាមួយជីវៈ ដើម្បីការពារ យូរអង្វែង និងមានសុវត្ថិភាព
ប្រភព៖
មណ្ឌលការពាររុក្ខជាតិភាគខាងត្បូង – ក្រសួងកសិកម្ម
វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវផ្លែឈើភាគខាងត្បូង (SOFRI)
គម្រោង IPM ដំណាំមានសាច់ – តំបន់ទន្លេមេគង្គ (២០២២–២០២៤)
